Tag archieven: schrijvers

De literatuurprogramma’s van mijn vader

Via deze weg zal ik jullie ook verwijzen naar andere interessante filmpjes of websites. Maar eerst even dit: Wist je dat mijn vader allerlei programma’s heeft gemaakt over literatuur? Hij heeft allerlei schrijvers geïnterviewd. Bepaalde boeken werden behandeld (handig voor de boekenlijst van scholieren!) en bepaalde scenes werden dan ook nagespeeld of – als er verfilmingen van een boek waren – vertoond. De thema’s werden besproken met de schrijver zelf of deskundigen en/of nabestaanden. Ik kan je vertellen: Het geeft de literatuur echt een  extra dimensie als je Jan Wolkers, Renate Dorrestijn,  Maarten ’t Hart, Doeschka Meijsing, Harry Mulisch of Kristien Hemmerechts zelf over hun werk hoort vertellen. In veel afleveringen zie je mijn vader zelf ook verschijnen, je ziet hem genieten. Zoals hier bijvoorbeeld, met de zoon van Vestdijk:

Als kind heb je geen idee van de rijkdom, die literatuur te bieden heeft. Voor mij was het de normaalste zaak van de wereld dat ons huis vol boeken lag. Ik verslond alle jeugdliteratuur die bij ons een tussenstopje maakte voordat het naar de bibliotheek op (mijn vaders) school ging. Maar toen ik later als middelbare scholier moest gaan lezen voor mijn lijst, was het uit met de pret. Ik werd somber van die ‘grote-mensen-boeken’ en weigerde. Dat was bij nader inzien vast een mooie uitdaging voor mijn vader, de Neerlandicus… Hij deed z’n best om uit zijn enorme collectie de vrolijkste boeken te selecteren, met succes, want ik herinner me dat ‘de komst van Joachim Stiller’ me weer over de streep trok.

Eigenlijk heb ik dat nog steeds wel, besef ik ineens. Ik zet nu de gruwelijkheden van de oorlog uit, wil dat allemaal niet zien. Vroeger toen ik nog heel erg klein was, moest mijn vader – die echt heel goed kon voorlezen! – op een gegeven moment ophouden met een bepaald sprookje, want ik vond het veel te eng. Hij zou het later nog wel eens afmaken, maar toen ik erom vroeg, wist hij niet meer welke het was geweest. Ik vermoed Blauwbaard in dat kasteel met al die enge kamers. In elk geval: Ik zie ineens een thema!

En toen werd ik nota bene ook nog journalist. Best raar. Misschien ging het me om het schrijven en de vrijheid… (Ja, want ik wist dat veel schrijvers de school voor Journalistiek hadden gedaan, zo kwam ik op het idee). Uiteindelijk koos ik televisie en ging ik bij ‘het nieuws’ werken, ofwel ‘het Journaal’. Alles maakte ik daar mee, qua grote wereldgebeurtenissen: Protesten op het Tiananmenplein (Plein van de Hemelse Vrede) in China. De val van de muur in Berlijn. Het neergestorte vliegtuig in de Bijlmer. Nachtmerries had ik over Saddam Hoessein die me achternazat ten tijde van de Golfoorlog… Om maar even wat te noemen… Later reisde ik zelf naar India en werd beroerd van de milieuvervuiling en de kinderarbeid. Toch maakte ik er documentaires over…. Ondertussen ben ik ook ‘leukere’ programma’s gaan maken: Portretten van mensen, voor Urbania, bijvoorbeeld. Daar zal ik later nog wel een keer iets over vertellen en van laten zien…

Deze literatuurprogramma’s maken het in elk geval een stuk gemakkelijker voor jongeren, die voor hun lijst moeten lezen… Maar ook voor anderen zijn ze echt interessant! Daarom heb ik de video’s gedigitaliseerd. Hier is de hele playlist, voor wie geïnteresseerd is:

PS: Wil je me laten weten of je dit bericht ontvangen heb? Niet alles wordt automatisch verstuurd, dus ik wil het een checken 😉 DANKJEWEL!

wordt vervolgd 😉

Zwart-wit

Hoera, het is gelukt om een aantal programma’s die op een VHS-band stonden te ‘redden’, ofwel: te digitaliseren. De serie ‘Schrijvers over de oorlog’ is gemaakt door mijn vader, in 1990, voor de schooltelevisie. Hij interviewde schrijvers en verzetslieden, die inmiddels al niet meer leven, evenmin als hijzelf.

Natuurlijk is het voor mij en mijn familie waardevol om dit terug te zien en zijn stem ook weer te horen, maar volgens mij is deze  programmaserie ook interessant voor vele anderen. De thematiek van de oorlog – en het verzet – wordt vanuit diverse oogpunten  belicht en wat het boeiend maakt, zijn de persoonlijke invalshoeken die tot deze bekende boeken hebben geleid.

‘Wierook en tranen’ van Ward Ruyslinck, die zelf een 9-jarig jongetje was toen de oorlog begon en moeite had om zijn geloof in God te rijmen met de gebeurtenissen – een universeel verschijnsel…
Of Vestdijk, die nota bene vlak na de oorlog de draak durfde te steken met een groepje verzetslieden, die nogal klungelig te werk gaan in zijn boek ‘Pastorale 1943’, waarmee hij lijnrecht tegenover Theun de Vries kwam te staan, die ‘Het meisje met het rode haar’ schreef, over Hannie Schaft. Dan Harry Mulisch, die de kunst verstond om in zijn perfect gestileerde roman  ‘De Aanslag’ – met de thematiek van ‘schuld en verantwoordelijkheid’ – afstand te nemen van de gebeurtenissen (en bijbehorende emoties) om te laten zien hoe een gebeurtenis – een aanslag – een levenslange impact heeft. En de persoonlijke, psychologische worsteling die Hermans zo sterk neerzette in De donkere kamer van Damokles: Een held willen zijn…

Hadden we dat allemaal niet een beetje van de week, dat we ons identificeerden met de grote held Peter R. de Vries? 

Op een of andere manier ben ik nooit zo bezig geweest met de oorlog en al die (heldhaftige en romantische) verhalen daarover. ‘Alsof er niet meer gebeurt in het leven…’ dacht ik dan, ‘men blijft ‘hangen’ in het verleden’. Natuurlijk was er ook tijd nodig om een en ander te verwerken. Zo gaat dat. En gek genoeg is dat denk ik NU meer dan ooit noodzakelijk. Bepaalde elementen zien we opnieuw tevoorschijn komen. Een aanslag… maar ook een grote groep mensen, die zichzelf beschouwt als ‘verzet’… min of meer ‘in oorlog’  met de regering èn met een groot deel van de samenleving.

Je kunt je – zeker als je bovenstaande serie gezien hebt – wel afvragen:

Die rechtlijnigheid, dat vastomlijnde idee van ‘dat is goed en dat is fout’, is het wel zo zwart-wit? 

Ten tweede: Pas op het fascisme. Dat is een zeer gevaarlijke stroming, die niet terugdeinst voor geweld, uitsluit, bestaat op basis van een vijandsbeeld en de onderbuikgevoelens van mensen aanwakkert en vandaaruit, vanuit onvrede mobiliseert en handelt. Daar wil je als weldenkend en vredelievend mens niet bij horen, maar daar kan je in terecht komen als je niet goed oplet…

Ik heb een paar goede richtlijnen:

– Loop niemand achterna, geloof niets, wees alleen je (ware) Zelf trouw (dus niet je ego) en dat is Vrede. Je Ware Zelf is Vrede, is Liefde. De enige weg. En dat gaat niet samen met een zo negatief wereldbeeld of vijandsbeeld, met het denken in complotten en met beschuldigen, want dat is ‘gevangen’ in de dualiteit zitten.

– Laat je niet leiden door je (onverwerkte?) emoties (onderbuikgevoelens), door frustratie, boosheid of negatieve gedachtepatronen. Clean en clear jezelf, elke dag opnieuw. Ruim die negativiteit in je gedachten en gevoelens op.

– Stop eens met beschuldigen, de schuld geven of je schuldig voelen. Dat zijn allemaal ontwijkende patronen, die om de essentie heendraaien en niks oplossen, enkel ‘projectie’. Tot je het ziet…

– Als je in Liefde aanwezig blijft, sta je erboven. Heb je kracht en macht. Wees je ook bewust van het creërende effect. Waar je de aandacht op richt… groeit! Waar je tegen vecht versterk je en geef je juist macht.

Zelfs al ben je ervan overtuigd dat je aan de ‘goeie’ kant staat, dat ‘goed’ en ‘kwaad’ is altijd subjectief. In oorlogssituaties heeft niemand gelijk. Het biedt wel gelegenheid om te groeien en te leren.

– Ga met jezelf aan de slag. Verwerken doe je ‘binnendoor’, door te groeien in bewustzijn. Niet door je pijlen te richten op anderen, die iets ‘fout’ hebben gedaan in jouw ogen.

Onthoud altijd:

‘It is in the eye of the beholder.’

ofwel:

It takes One to see One.