“Een beetje toveren met de werkelijkheid.”
Interview ‘Uitdager’ Petra Maartense over haar nieuwe boek ‘EERHERSTEL, Een nieuw begin.’
Gefeliciteerd met je boek, ben je er blij mee?
Dank je. Ja, heel blij. Ik ben blij dat het er is, dat het afgerond is. Dat het verhaal rond is en dat het een geheel is geworden. De puzzel is in elkaar gevallen. Je moet weten: Ik schrijf elke dag, ik heb elke dag nieuwe ideeën, daar stort ik me dan met al mijn energie en enthousiasme in, ik zie het helemaal voor me, verheug me er op… maar niet alles komt van de grond. Mijn ‘eigen’ verhalen bleven steeds liggen. Op een of andere manier was er altijd een punt waarop ik stopte en afhaakte. Deze keer heb ik me daar doorheen gewerkt en onderweg allerlei blokkades opgelost door ze aan te kijken en de baas te worden. Het is een enorme overwinning op mezelf dat dit ‘verhaal’ nu een kop en een staart heeft, dat ik doorgegaan ben en vooral dat ik het nu ook openbaar maak. Dat is weer een nieuwe uitdaging. Fijn voor mezelf dat ik dit boek heb geschreven, dat ik blootgelegd heb waar de valkuilen zich bevinden en geleerd heb daaroverheen te springen in plaats van er steeds opnieuw in te duikelen, maar zitten anderen daar ook op te wachten?
Wat denk je?
Wat ik denk is dat het mij niet zoveel moet uitmaken wat anderen ervan vinden. Het is veel belangrijker om zelf achter je eigen werk te staan en tevreden te zijn met het resultaat. Dat is nou net wat mij en vele anderen er meestal van weerhoudt om te zeggen wat we te zeggen hebben, te doen wat we willen doen, te leven op een manier zoals dat voor onszelf goed voelt: We vallen onszelf voortdurend af door alvast zelf in te vullen wat het commentaar zou kunnen zijn op wat we doen. Daarmee ondermijnen we onszelf, want – dat is ook juist een van de belangrijkste inzichten in mijn boek: Je krijgt precies wat je verwacht. Je krijgt waar je bang voor bent. Ook waar je onbewust bang voor bent. We zijn onze eigen grootste criticus. Daarom is het zo belangrijk om die angsten aan te kijken, het is de enige manier om ermee af te rekenen. En als je er niet meer bang voor bent – verdwijnt dat waar je bang voor bent!
Wat hebben anderen aan jouw verhaal?
Als je niet weet waar het over gaat, als je niet weet wat het je te bieden heeft, hoe weet je dan of je ergens op zit te wachten? Ik denk zeker dat veel mensen hun voordeel kunnen doen met bepaalde diepgaande inzichten, die in dit boek naar voren komen. Simpelweg omdat ze het nog nooit zo bekeken hebben. Iedereen zal z’n eigen voorbeelden hebben, z’n eigen terugkerende patronen of frustraties, z’n eigen verhaal, maar de meeste mensen hebben nog niet ontdekt hoe je je eigen verhaal kan veranderen, hoe je er ook een ander verhaal van kan maken als het je niet bevalt.
Hoe dan?
Er zijn in je leven bepaalde dingen gebeurd waar je door gevormd bent. Je hebt een bepaald idee, een mening en een oordeel daarover. In ieders leven zijn er mensen die het je moeilijk hebben gemaakt, situaties die je onderuit gehaald hebben, zaken die je liever vergeet of vermijd, die je soms zelfs vergeten bent of – ook dat gebeurt vaak – die je juist ‘de schuld’ geeft van jouw onvrede, moeilijkheden, falen of ongeluk. We hebben er een handje van om anderen of omstandigheden verantwoordelijk te maken voor ons eigen welbevinden. Of je je daar nu wel of niet bewust van bent, dat geef je dan macht over je leven. Zo kan een oud verhaal zich steeds blijven herhalen. Met nieuwe mensen kom je weer precies hetzelfde tegen, een beetje anders misschien, maar toch.
Dat vertelt je dus meer over jezelf dan over die ander. We zitten dan gevangen in ons eigen verhaal en daar kunnen we onszelf van bevrijden. Want het is niet die situatie of die andere persoon die ons beperkt of belemmert, het is niet die situatie van vroeger die nu nog aan de orde is, het is alleen maar ons eigen verhaal daarover. Elke situatie kan je ook op een andere manier bekijken. Je kunt jezelf ook een heel ander verhaal vertellen… en wonder boven wonder verandert dan je huidige situatie mee met het andere gevoel dat je ergens over krijgt als je het anders bekijkt.
Dat is waar ik mee speel in dit boek. Ik daag de lezer ook uit daartoe, soms zal dat misschien wat confronterend zijn, maar ik doe het op een hele speelse manier, we toveren een beetje met de werkelijkheid. Dat geeft ruimte en dat geeft ook bevrijding. Ruimte voor nieuwe inzichten, ruimte voor nieuwe mogelijkheden en ruimte om zelf eens een beetje te gaan experimenteren.
Wat ik concludeerde terwijl ik mijn eigen verhaal ‘herschreef’: Ik hoef er niet gek van op te kijken dat mijn visie soms op weerstand stuit bij anderen, want ik ben – niet zo bewust, maar toch… – altijd al bezig geweest om de grenzen een beetje op te rekken, om te morrelen aan vastgeroeste overtuigingen, ik ben typisch een uitdager. Een verleider, die je een hele ‘gevaarlijke’ appel aanbiedt… de appel van wijsheid en inzicht, de appel van je eigen kracht en mogelijkheden.
Ja, waar je ook mee ‘speelt’ in dit boek is met het verhaal van Adam en Eva en de appel. Dat is nogal een thema voor je?
Ja, vergeet ook vooral het paradijs niet, waar we zogenaamd uitgegooid zijn. Waarom? Dat vroeg ik me af. En dat is een hele terechte vraag. Waarom zou de hemel, het paradijs, zich zo ver weg moeten bevinden en niet hier? Waarom zouden wij zo moeten lijden en zwoegen op aarde? Waarom zouden wij geen kennis mogen hebben? Die boom van de kennis van goed en kwaad, waar die appel naar verwijst, dat is de diepere laag in dit boek. Het is een passage in de bijbel, die ik heb geprobeerd te begrijpen, maar ik begrijp het nog steeds niet. Er klopt iets niet aan. Ik heb er ook nog hele oude vertalingen op nageslagen. Ik begrijp niet waarom mensen zulke teksten klakkeloos aannemen – al eeuwenlang he? – terwijl het onzin is. Toch lijkt de wereld er op gebaseerd te zijn. Of men nu ergens in gelooft of niet, dat hele verhaal heeft een enorme impact gehad en daar hebben we nu nog steeds mee te maken: De ongelijkheid tussen man en vrouw, schuld, schaamte, het lijden van de mensheid, het niet geloven in onszelf, het niet kennen van onze eigen kracht en mogelijkheden. Het hele idee dat we ‘zondig’ zouden zijn… Hel en verdoemenis, we werden bang gemaakt en vergaten onze mogelijkheden, onze eigen scheppende kracht. Dat allemaal omdat ons ooit het verhaal op de mouw gespeld is dat er ergens een strenge boze God ver weg in de hemel zat, die over alles beschikte, alsof we zelf niks te vertellen hadden. Dat ‘verhaal’ heb ik herschreven. Mijn verhaal is dat we juist wel iets te vertellen hebben: Wij kunnen kiezen, wij maken de keuzes, we worden ook juist geacht om die keuzes te maken. Wij bepalen wat we de macht geven in ons leven en waar we in geloven. En waar we in geloven wordt Waarheid. We hebben toegang tot die kennis, we mochten zogenaamd die appel van ‘goed en kwaad’ niet eten, dat zou ons in de ellende storten. Terwijl het leven ons juist alles laat zien, goed en kwaad, opdat wij de juiste keuzes kunnen maken. Zoveel macht hebben we. En dat is zelfs scheppende kracht. Dus is dat een verantwoordelijkheid die we hebben: te weten wat we scheppen en hoe. Met onze aandacht en met onze eigen intentie.
Waar komt die drang vandaan om dat verhaal te herschrijven?
Ik voel diep van binnen een enorm protest bij zulke ‘verhalen’, die onze eigen kracht ondermijnen, die ons doen geloven in afhankelijkheid, in dat we als mens ‘slecht’ zijn of ‘klein’ en onmachtig. Het is een verontwaardiging, die ik zelf ook niet helemaal kan thuisbrengen, maar die me wel drijft, die me ertoe aanzet om die valse waarheden te ontmantelen. Dat gevoel is niet alleen mijn motivatie, het is ook mijn richtingaanwijzer. Ik voel of iets klopt of niet. Dus ja, ik wil graag het Ware verhaal vertellen. Eerherstel. Eerherstel voor de Waarheid.
Wie weet wat de waarheid is? Heeft niet iedereen zijn eigen waarheid?
Iedereen leeft in zijn eigen waarheid, dat zeker. En zolang je die waarheid gelooft, klopt het, is het ook zo, want je krijgt ‘het’ precies zoals je denkt dat het is. Maar we kunnen die waarheid ook oprekken, als we anders gaan kijken, krijgen we iets anders. Dat is de grotere waarheid, die achter al die waarheden schuilgaat. De Waarheid, die met een hoofdletter, zoeken we die niet allemaal? Ik zocht die wel in elk geval.
En dan ga je nu zeker vragen of ik hem heb gevonden?
Ja. Is dat een goeie vraag?
Een hele goeie vraag. Lees mijn boek! Ik pretendeer zeker niet ‘De Waarheid’ te kennen of ‘de wijsheid’ in pacht te hebben, maar ik heb wel ontdekt wat ik wilde ontdekken. Ik heb gevonden wat ik zocht! Dat geeft zoveel vreugde en inspiratie. De grap is dat ik in dit boek, wat op zich wel allerlei taboes doorbreekt en geen enkele belemmering toestaat, omdat het juist iets bloot wil leggen en open wil breken, toch ook iets geheim hou.
Het staat erin en het staat er niet in. Dat wat ‘de Waarheid’ is, is namelijk zo …. ik weet het woord er niet eens voor. In elk geval is het niet iets om te benoemen, om te vangen, om vast te leggen, om te definiëren. Het is waar je naar verwezen wordt, op verschillende manieren, het is zo’n grote Waarheid, dat je het met elk woord tekort zou doen. Dus ik weet het en ik zeg het niet. En toch kan je er achter komen. Als je wilt… Het is iets om zelf te ontdekken. Ik nodig je uit, maar je zou er niks aan hebben als ik het je zou voorkauwen. Het gaat namelijk voorbij het weten of het denken, voorbij de woorden, voorbij het begrip zelfs.
Lekker mysterieus.
Ja. Dat is het leven toch ook? Dat is ook juist wat het leven zo leuk maakt. Ik gun het iedereen om dat plezier te ontdekken. Echt. Het is zo jammer en zo onnodig, zo ‘zonde’ dat er zoveel lijden is op deze wereld, dat er zoveel mensen en dieren lijden. Dat is misschien wel mijn doel: Dat lijden te verminderen, liefst helemaal op te heffen, door nieuwe eenvoudige inzichten te geven. Ik bepleit meer Liefde, meer zachtheid. En tegelijkertijd, dat lijkt misschien een beetje tegenstrijdig, vertel ik ook dat je dat niet voor een ander moet gaan doen, willen doen. Begin bij jezelf. Daar hebben we het meeste aan. Daarom heb ik hier ook zelf mijn eigen verhaal onder de loep genomen, hoewel er ook veel verhalen van anderen voorbij komen, maar die maken in wezen ook deel uit van mijn verhaal.
Maar meer liefde, betekent dat niet juist meer liefde voor je medemens en de dieren en de aarde?
Zeker. Maar in de eerste plaats voor onszelf. Je bent namelijk niet in staat om echt van anderen te houden als je niet eerst van jezelf houdt. Pas als je ‘de liefde’ voelt, die oneindige, ik noem het ‘Goddelijke’ liefde, die gaat zoveel verder dan wat wij als mens normaal gesproken onder ‘liefde’ verstaan. De menselijke liefde is altijd onder voorwaarden, dat is het probleem. Hoe bestaat het dat je de ene dag zoveel van iemand houdt en de volgende dag opeens niet meer? In mijn ogen kan dat niet. Waar hou je dan van? Van dat wat diegene jou te bieden heeft, brengt of geeft? Is dat liefde? Als je doet wat ik wens, dan hou ik van je? Als je mij trouw bent, alleen dan hou ik van je? Dat is allemaal projectie. Als we echt van onszelf houden, dan maken alle verschijningsvormen ons niet uit, dan zouden we de perfectie zien.
Wat is er mis met mensen die anderen willen helpen?
Niks. Laten we elkaar zo goed mogelijk helpen. We zijn samen op deze wereld en wie een ander helpt, helpt ook zichzelf. Waar wel iets mis mee is, is met arrogantie. Denken dat je het beter weet voor een ander. En waar ook iets mis mee is, is met projectie: aan die ander mankeert van alles, die is zwak of ziek of behoeftig, we voelen ons geroepen om dan te gaan helpen, maar we vergeten naar onszelf te kijken. Alles wat je ziet, vertelt je iets over jezelf. Oei… wat doe je dan als je jezelf erboven plaatst en vindt dat jij een ander moet gaan ‘redden’? Je weigert naar jezelf te kijken, je oordeelt en veroordeelt, je bevestigt een ander in zijn of haar ‘probleem’ en daarmee los je het zeker niet op.
Kijken wat het je over jezelf vertelt, dat is nogal een stap, maar… als je dat durft – en dat is wat ik juist heb gedaan in dit boek – dan herstel je zowel jezelf als de ander in ere. Dan pas kan het weer heel worden. Alles gaat altijd over jezelf, beweer ik. Dat vraagt dus een hele andere manier van kijken. Alles is dan opeens je spiegel. Ik benadruk daarbij wel dat we niet oordelend in die spiegel moeten kijken, net zo min als we moeten oordelen over anderen. Het oordelen houdt juist de afgescheidenheid, de ‘onheelheid’ dus, in stand. Dan zie je het niet. Gewoon waarnemen, neutraal, dat is genoeg. Dat waar je je aan ergert in een ander, is een deel van jezelf dat gezien wil worden. Maar dat wat je waardeert in een ander, dat wil ook in jou gewaardeerd worden. Zo werkt het. Ben je onder de indruk van andermans succes? Goed, want dan help je jezelf ook die kant op. Ben je jaloers op andermans succes? Pas op, want daarmee blokkeer je de weg voor jezelf. Gun een ander wat je jezelf ook gunt en andersom. Besef dat er in wezen geen verschil is tussen jou en de ander. Wat je ziet is van jou. Wat je voelt is van jou. Jouw mening zegt niets over de ander, maar alles over jezelf.
Maar wat nu als we iemand willen helpen die in onze ogen in de penarie zit, het slecht heeft, het niet begrijpt of de verkeerde kant op gaat? Wat is daar mis mee?
Het hangt ervan af hoe je dat aanpakt. Jouw beeld over diegene heeft invloed. Denk je dat hij of zij het niet kan? Vertrouw je daar niet op? Maak je je zorgen over iemand? Zie je alleen de probleemkant van een ander? Wat vertelt je dat over jouzelf? Wat is jouw eigen angst? Dat vraag ik je. Waarom zie je niet wie die ander echt is? Waarom heb je dat kleinerende beeld van iemand? Okee, soms doen mensen zich graag voor als slachtoffer, I know, dan zien ze zichzelf ook niet zoals ze zijn. Het is ook een beproefde manier om aandacht te vragen en te krijgen, maar dat zou ik nou zo graag eens doorbreken. Laten we toch eens ophouden dat slachtofferschap zo te voeden en te pamperen en te bevestigen. Door een ander als zielig, hulpbehoevend of zwak te zien, zie je niet wie die ander werkelijk is.
Wat dan?
Ik bepleit in dit boek vooral het beste in de ander te zien. Allereerst omdat je daarmee de ander veel meer helpt en steunt dan hem of haar te bevestigen in zijn zwakte of slachtofferschap. Waar je aandacht aan geeft, groeit. Bovendien help je daarmee jezelf ook meer. Wie het beste ziet in een ander, spreekt dat in die ander aan, waardoor het versterkt, maar ook in zichzelf. Zo eenvoudig is het. Waarom zijn mensen toch altijd geneigd om elkaar op ‘missers’ te wijzen, te benoemen wat er ‘fout’ is, ‘problemen’ veel meer aandacht te geven dan alles wat wel goed gaat en wat er wel is? Dàt is het probleem. We hebben de blik de verkeerde kant op gericht.
Misschien voelen mensen zich beter als er aan een ander van alles mankeert, misschien voelt het alsof je het dan zelf beter voor elkaar hebt en kan je dan tevreden zijn over jezelf? Maar willen we ons wereldbeeld in stand houden waarin zoveel mensen lijden en slachtoffer zijn? Willen we die ongelijkheid in stand houden? Of zijn we bereid naar onszelf te kijken en zelf anders te gaan kijken?
Wat heeft de wereld er aan als we alleen maar met onszelf bezig zijn en onszelf liefhebben en de problemen niet oplossen die er zijn, omdat we problemen niet mogen erkennen en anderen niet mogen redden?
Haha, als je het zo stelt, lijkt het alsof ik egoïsme promoot. Het tegendeel is waar. Stel je eens voor wat er gebeurt als iemand die oude wrok die hij koesterde tegen een ander bijvoorbeeld eens los zou kunnen laten. Dat bevrijd niet hemzelf alleen van een hele zware last, maar ook die ander. En nog veel meer mensen. Want die wrok nam hij mee in allerlei nieuwe situaties. Die vormde steeds opnieuw problemen met anderen. Bovendien heeft alles wat wij in onszelf oplossen een effect op het totaalveld van bewustzijn, ook onzichtbaar. Alles is energie en creëert. Zolang mensen hun vooroordelen over moslims of vluchtelingen bijvoorbeeld in stand houden, creëren ze juist steeds meer problemen. En ze zullen juist uitgedaagd blijven worden, er net zo lang tegenaan lopen tot ze het anders kunnen gaan zien. Waar je mee vecht, versterk je…
Het kleine is ook het grote, bedoel je?
Ja, maar vooral ‘so within, so without’. Vrede in jezelf is vrede in de wereld. Zolang we bang blijven voor iets of iemand of bepaalde bevolkingsgroepen of boos zijn op vervuilers of machthebbers of ‘de rijken’ of… noem maar op, geven we dat juist heel veel macht en bestaansrecht. Strijd versterkt de tegenstellingen. Ben je bang voor tekort, ben je bang voor ziekte, ben je bang voor de ander, dan geef je daarmee je eigen kracht uit handen. Snap je?
Als wij allemaal in onszelf onze eigen angsten zouden weten op te lossen, zouden we op een hele andere manier met elkaar om kunnen gaan en dat zou enorme positieve effecten op de hele wereld hebben. We zouden onszelf en elkaar veel meer vrijheid en veel meer licht in de ogen gunnen. Pas als we onze eigen angsten en oordelen hebben overwonnen, kunnen we met hele andere ogen naar de wereld kijken. En dan zien we ook een andere wereld. Dan zijn we nieuwsgierig, geïnteresseerd, verwonderd, bewonderend, dan zien we veel mooiere dingen, dan worden we verrast omdat we open staan voor al het prachtigs dat er is. En daar krijgen we dan nog meer van… Als wij die mogelijkheid in onszelf ontdekken om oud zeer te transformeren en op een liefdevolle, open manier naar alles te kijken, dan hebben we de appel ontdekt, die ons het paradijs weer teruggeeft!
Dat is dus de zure appel waar we doorheen moeten bijten?
Tja, of ie zuur is of zoet, dat zal je merken. Eerst smaakt-ie misschien wat zuur, maar de nasmaak zal uiteindelijk zoet zijn. Lang leve de appel van de wijsheid, de kracht en de liefde. Ik heb de symboliek van de appel gebruikt, om je de appel aan te kunnen reiken. Daarmee herstellen we trouwens ook meteen Eva in ere. Zij heeft helemaal geen schuld. Dat is wat er aan dat hele verhaal niet klopte. Zij heeft Adam juist weer tot leven gewekt. Het eeuwige leven gegeven.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.