Soms zijn films zo goed dat je bijna vergeet dat je naar een film zit te kijken. Je zit er als het ware helemaal in. Dat aspect mis je een beetje als er tussendoor steeds reclame komt of als de film zo onwerkelijk, cliché, overdreven of slecht geacteerd is. Toch kan je ook dan geboeid raken door aspecten die je herkent. Terwijl ik naar zo’n film zat te kijken, bedacht ik me wat de ingrediënten waren: Doorgaans is er een held – met een missie, vrijwel altijd is er een slechterik, er zijn tegenslagen en er is een vrouw, een grote liefde, die de held op de been houdt en tot het uiterste drijft. Rivaliteit is er ook, meestal tussen mannen, dan wordt er flink gevochten. En soms tussen vrouwen, dat gaat er dan een stuk geniepiger aan toe en ook daarvoor geldt: Er is een slechterik met hele gemene plannen en iemand die daar het slachtoffer van wordt, niet zozeer een heldin, maar een onschuldige schoonheid, die dan – hoop je – uiteindelijk gered wordt door de held. En dan komt alles goed.
Ik hou wel van films waarin alles goed komt. Als dat niet zo is, vraag ik me af waarom de filmmaker mij daarmee zo nodig moet opzadelen. Heldhaftigheid moet toch beloond worden? Je gaat toch geen goed en kwaad laten zien om ‘het kwade’ te laten overwinnen? We hebben toch een motivatie nodig om voor het goede te kiezen? Volharding is een hoog goed in zulke films. Er is een doel, een missie en waar de onschuldige vrouw kan gaan twijfelen, zet de held onvermoeibaar z’n strijd voort. Desnoods bekoopt hij het met de dood, maar hij geeft nooit op. Met een beetje geluk verwerft hij eeuwige roem.
Bij zo’n film besef je dat je naar een film kijkt. Een hele goeie film brengt je misschien een beetje in de war: wat is nu eigenlijk goed en slecht? Je wordt aan het denken gezet en het kan je cliché-kaders verruimen. Het leven is net een film, bedenk ik me, alleen we vergeten er op die manier naar te kijken, omdat het zo levensecht overkomt. Dat is ook de bedoeling. Dat we onze rol met verve spelen, dat we avonturen beleven, dat we allerlei gevoelens ervaren, van romantiek tot wanhoop, woede, jaloezie en verdriet en pijn. We worden uitgedaagd om het goede te doen, onze missie te vervullen en als het makkelijk gaat, is het minder spannend. We hebben wel iets nodig om voor te vechten. Dus we hebben ook een tegenstander nodig, zodat wij ons heldhaftig kunnen profileren. De liefde drijft ons buiten de gebaande paden, stelt ons in staat grootse daden te verrichten of haalt juist het slechtste in de mens boven. Maar in de optiek van de slechterik is dat gerechtvaardigd, ook hij strijdt met een doel.
De film is afgelopen, ik zap nog even rond en ai… dat is wel een hele slechte film. Het nieuws. Een boulevard in het donker, gillende mensen, niet zo goed in beeld gebracht wat er nou eigenlijk gebeurt. Waar is de slechterik? Waar zijn de helden? Maar vooral: Waar is de Liefde? En waar blijft de goede afloop?
“Als het niet goed afloopt, is het nog niet afgelopen,” ik weet niet meer wie dat zei, maar onthoud: Alles, elk verhaal, is bedoeld om goed af te lopen, om ondertussen de juiste keuzes te leren maken, om alle gevoelens te beleven die daar bij horen en om uiteindelijk opgelucht adem te kunnen halen. We hebben een missie en die missie is nog niet volbracht, zolang Liefde ons niet aanspoort om boven onszelf uit te stijgen en tot grootsheid aanzet. Zolang het nog geen vrede is, is de film nog niet ten einde.
Hou vol. Bidt en heb lief, vergeef en blijf dromen. Wij bepalen hoe de film afloopt door de keuzes die we maken. Dus hou de beste uitkomst voor ogen en laat je niet van de wijs brengen. Zonder tegenslagen zouden we de waarde er niet van zien. Vrede.