door Petra Maartense
We worden er steeds op gewezen dat de verandering in jezelf zit, dat de weg binnendoor is, dat je eigen perceptie je wereld verandert, maar hoe gaan we dan om met de buitenwereld? Wat doen we als we als we in lastige situaties terecht komen, als we anderen willen helpen, omdat we zien dat ze het moeilijk hebben, als anderen ons pijn doen, als we in conflicten terecht komen? Als we willen reageren en mensen iets willen duidelijk maken? We zijn toch samen op deze wereld?
Ja. Jullie zijn samen op de wereld. Alles is een eenheid. Je bent onderdeel van het geheel, alles reageert op elkaar. Je kunt het zien als een groot spel, waarin jij een rol speelt. De wereld om je heen, zoals jij ‘m ervaart, is het toneel, jij bent een speler in dat spel. Jullie spelen dat spel met zoveel verve dat je vergeten bent dat je in een spel terecht gekomen bent. Als je denkt dat alles je overkomt, dan zit je gevangen in het spel. Dat noem ik ‘het slachtofferschap’, het is onwetendheid.
Verbondenheid
Daarom vraag ik jullie in elke situatie terug te gaan naar jezelf, bij jezelf te blijven, je innerlijke rust te bewaren, je bewust te zijn van het spel. Als je de stekker eenmaal ingeplugd hebt, hoef je hem er niet steeds weer uithalen. Je kunt gaan leven vanuit verbondenheid. Als je die verbondenheid nog niet voelt, weet het dan in elk geval. Jullie richten je voornamelijk op de relaties met elkaar, laten we dat horizontaal noemen. Het is als een plat vlak, het scherm waarop zich de film afspeelt, waarop het spel te zien is. Ook al is dat wat jullie waarnemen driedimensionaal, voor het gemak noem ik het even horizontaal. De stekker in het stopcontact steken, de weg ‘binnendoor’, de verbondenheid met ons, met je hogere zelf, dat is de verticale verbondenheid. Het gaat nu om de verticale verbondenheid. Je hebt die verticale verbondenheid nodig als je je geen slachtoffer meer wilt voelen in ‘het spel’, als je het zogenaamde ‘meesterschap’ wilt bereiken. De verticale verbondenheid komt op de eerste plaats. Vanuit de verticale verbondenheid kun je anders gaan kijken naar het spel en ontdekken hoe het echt werkt. Dat je niet zo machteloos bent als je misschien denkt.
Andersom
Lieve wereldverbeteraars, hoe goed je het ook voor hebt met iedereen en met de wereld, hoe goed je het ook weet te vertellen en aan te wijzen wat er allemaal anders moet, zo werkt het niet. Je opereert in het horizontale vlak. Het werkt andersom. Van binnenuit. Dat is wat we bedoelen met ‘vrede in jezelf is vrede in de wereld’. Ik ga je een handje helpen om dit te begrijpen. Neem een voorbeeld in gedachten van een situatie waarin jij heel boos of verdrietig, strijdbaar of behulpzaam wordt. Ja, ook behulpzaam, verrassend hè? Ook jouw behoefte behulpzaam te zijn, een ander te willen ‘redden’ is naar buiten toe gericht. Ik zeg niet dat er iets mis mee is, zolang je vanuit je hart behulpzaam wilt zijn, is dat iets heel waardevols. Zodra het begint ‘beter weten’ te worden, vanuit je hoofd, begint het op strijd te lijken… Maar ik noem ‘behulpzaam’ omdat daar ook een bepaald gevoel achter zit, onderzoek dat maar. Het kan machteloosheid zijn, ook een vorm van angst, het ‘beter willen weten’ kan een vorm van afhankelijk voelen zijn, erkenning willen hebben, een onzekerheid in jezelf, een gevoel van onveiligheid, onderzoek het. Zit hier ook boosheid, angst, verdriet of onzekerheid achter?
Goed, stel je die bepaalde situatie voor die jou bezig houdt. Ga naar jezelf door te kijken hoe jij reageert in die situatie. Wat heeft het jou te vertellen over jezelf? Hoe reageer jij in deze situatie en in soortgelijke situaties? Welk gevoel roept het bij je op? Is het boosheid, wat is dan die boosheid in jou? Is het verdriet, wat is dan jouw verdriet? Is het ongemakkelijkheid, vanwaar die ongemakkelijkheid? Is het angst, is het frustratie, ergernis? Welke diepe snaar raakt het in jou? Ontwijk niet de gevoelens die het bij je oproept, maar kijk ernaar, zonder oordeel. Neem ze waar. Laat dat gevoel er zijn. Elke situatie heeft je iets te vertellen over jezelf. Maak er een gewoonte van er zo naar te kijken. Te constateren. Gebeurt er iets waar je onzeker van wordt? Wat is dat gevoel in jou en wat is je angst? Kijk ‘m aan. Kijk ernaar.
Perfect
Kijk in de spiegel, meer niet. Geen oordelen. Kijk met Liefde. ‘Oja, hier word ik onzeker van, want het triggert mijn gevoel dat ik niet goed genoeg ben,’ bijvoorbeeld. Velen hebben hiermee te maken. Het idee dat je niet goed genoeg ben, mag je laten varen. Iedereen is goed zoals-ie is. Perfect zelfs. Je mag fouten maken, je mag onzeker zijn, je mag twijfelen, dat hoort allemaal bij het leven en bij je ontdekkingstocht. Je groeit ervan.
Constateer en accepteer en laat weer los: Okee, dat is mijn onzekerheid. Gezien. Klaar. Te simpel? Nee. Want als je verder gaat, ga je er oordelen op plakken en conclusies aan verbinden. Over jezelf of over anderen. Dan ga je het vasthouden. Je gaat er vanuit handelen als je niet oppast. Je gaat het bijvoorbeeld naar buiten richten door tegen mensen te zeggen: ‘O, dat is mijn onzekerheid, o, ik ben zo onzeker…’ (of bang of boos of verdrietig…) Wat doe je dan? Dan ga je je ermee identificeren en het laten groeien. Het koesteren. Het als excuus gebruiken. Waarom zou je dat doen? Er zullen velen zijn die met je mee gaan, omdat ze het heerlijk vinden dat jij ook die onzekerheid kent. Ga dat toch allemaal niet voeden bij elkaar. Ga het ook niet projecteren. Vraag je eens af: Wil je dat? Wil je aandacht krijgen door je zwakker op te stellen dan je bent? Vergis je niet, dat gebeurt als je het begrip ‘gevoelens mogen er zijn’ hanteert op zo’n manier. Ga elkaars onware aard toch niet voeden. Wijs elkaar liever op de kracht, de sterke innerlijke kracht. Uit alle macht zal ‘het onware zelf’ proberen je aandacht te krijgen, dat van jezelf en dat van anderen. Wees alert. Wees alert op wat je voedt in jezelf en in de ander. Je medelijden kan getriggerd worden, jouw helpdrift kan aangesproken worden, enz.. enz… weet dat je jezelf en de ander er niet mee helpt door ‘het onware zelf’ in stand te houden en te bevestigen. Wees een andere spiegel.
Waarnemer
Wees de spiegel voor iemands grotere zelf, eigen kracht, de Liefde. Wees je bewust waar je aandacht aan geeft, welk deel van die ander, welk deel van jezelf ben je aan het voeden? Probeer eens op te houden met het automatisch naar buiten richten, naar buiten gericht zijn of bevestiging zoeken bij anderen. Ga eerst eens terug naar jezelf. Naar de waarnemer. Die waarnemer ben jij namelijk ook. De waarnemer ziet, constateert en verder niks. Klaar. Laat maar los. Geef het bij wijze van spreken mee aan de waarnemer, dan gooit die het wel de lucht in. Zo ook bij pijn. Loop er niet voor weg. Constateer. Zonder oordeel. Au, dit doet pijn. Ontken de pijn niet, hij is er. Neem ‘m waar. Hou van jezelf. De waarnemer houdt onvoorwaardelijk van jou. Als je pijn hebt, als je verdriet hebt, als je blij bent, als je danst, gewoon helemaal zoals je bent. Ook de pijn mag er zijn. Kijk ‘m aan. Laat het eens aanwezig zijn zonder enig oordeel. Het is er gewoon. Ga je er allemaal oordelen aan geven, zoals ‘o, hij heeft mij zoveel pijn gedaan’ of ‘hij moet weten hoeveel pijn mij dit doet’ of nog erger: ‘ik zal hem eens terugpakken en laten voelen…’ of als je het jezelf gaat verwijten ‘o, zie je wel, ik had nooit dit of dat moeten doen’ of ‘ik ga dit oplossen, want zijn pijn is mijn pijn en dat moeten we doorbreken’ of wat dan ook van die strekking, vraag je eens af: Wat doe je dan eigenlijk? Je accepteert de pijn niet, je wil ‘m weghebben. Je loopt eromheen, je houdt ‘m juist in stand. Erken de pijn, accepteer ‘m maar. Dat is zoveel makkelijker. ‘Okee, dit is mijn pijn. Niet die van iemand anders, van mij.’ Jouw gevoelens zijn van jou. Natuurlijk, je kunt ook nog zeggen ‘maar ik voel de pijn van een ander’ en dat je die daarom graag wilt oplossen. Dat kun je zeggen, maar op het moment dat jij die pijn voelt, is-ie van jou. Is het aan jou om daar naar te kijken. Leg ‘het’ dus niet bij een ander neer. Accepteer. Hou van jezelf, met pijn of zonder pijn, hou van jezelf.
Bevrijding
Wees de waarnemer, die onvoorwaardelijk van jou houdt. Denk niet dat jij je pijn bent, dat is een vergissing. Jij bent de waarnemer. Mensen identificeren zich maar al te graag met wie zij niet echt zijn, hun pijn, verdriet, slachtofferschap, zwakte, ‘ik kan dat niet’ bijvoorbeeld. En dat komt omdat de blik gericht is op de buitenwereld. Wat de buitenwereld ergens van vindt, hoe de buitenwereld reageert, doet, niet doet, je eigen goed- of afkeuring heeft te maken met het naar buiten gericht zijn. We verwachten en zoeken heil van buitenaf, terwijl de weg binnendoor is. Het is niet belangrijk wat de buitenwereld vindt. Het is belangrijk dat jij jezelf accepteert met alles erop en eraan en naar jezelf kunt kijken zonder enig oordeel. Als je dat leert, zul je ook merken dat je eigen oordeel naar de buitenwereld van minder belang wordt. Zul je ook de buitenwereld waarnemen en zien en constateren en ‘okee’ zeggen. Waarnemen zonder oordeel. Het zal een enorme bevrijding opleveren voor je. Dan kun je in elke situatie rustig blijven. Dat is de uitdaging. In elke situatie bij jezelf blijven. Zelfs als je bijvoorbeeld boos wordt, kun je jezelf blijven waarnemen. Dat wil niet zeggen dat je niet boos mag worden, je constateert het en maakt dan ook een keuze hoe je die boosheid vormgeeft. Je mag namelijk ‘nee’ zeggen, je mag duidelijk zijn naar anderen, het is zeker niet zo dat je alles maar moet laten gebeuren en nooit hoeft te reageren. Dat is niet wat ik bedoel. Neem het waar, ook jezelf en handel vanuit jouw waarheid. Jouw hart. Blijf jezelf trouw. Doe geen dingen waar je niet achter staat. Als jouw gevoel duidelijk zegt ‘Nee’, neem dat dan waar en zeg ook ‘nee.’ Je hoeft niet ‘voor de lieve vrede’ altijd overal maar ‘ja’ op te zeggen. Luister naar je eigen innerlijke stem, je innerlijke stem leid je en wijst je de weg. Daar hoort ook ‘nee’ bij. Dat wel en dat niet. Maak keuzes. Maak je eigen keuzes. Je gaat je slachtoffer voelen – en dat is heel logisch – als je jezelf niet trouw bent. Als je tegen je eigen gevoel in dingen gaat doen waar je niet achter staat. Waar je ‘ja’ tegen zegt, terwijl je ‘nee’ bedoelt. Blijf je eigen waarheid trouw. En als je jezelf waarneemt, weet je precies waarom je soms opstaat en zegt: ‘Ik doe hier niet aan mee.’ Je staat achter jezelf! Achter jezelf staan. Jouw liefhebbende waarnemer staat altijd achter jou. Dat vergeet je wel eens. Onthoud het maar. Jij bent die waarnemer, dus jij staat achter jezelf. En als je achter jezelf staat, is het goed.
Vergeven
Goed. Nu zijn we dus op het punt aangekomen dat je je niet meer zoveel aantrekt van de buitenwereld, wat de buitenwereld vindt en wat jij van de buitenwereld vindt. Je bent de liefdevolle waarnemer. Met mildheid kijk je naar jezelf en omdat je met mildheid naar jezelf kijkt, kun je ook met mildheid naar de buitenwereld kijken. Nu kun je wonderen gaan verwachten. Verheug je maar! Allereerst zul je gaan ontdekken hoe jouw liefdevolle aanwezigheid je mild maakt ten opzichte van jezelf, zodat je vrede kunt gaan voelen in jezelf, met jezelf. Die vrede is in jou aanwezig en je vindt ‘m door alles te accepteren zoals het is. Het eerste wonder is dat als jouw pijn er mag zijn, hij ook kan verdwijnen. Door het liefdevol accepteren (zonder oordeel) kan de pijn zich transformeren. En vergeet niet dat daar ook bijhoort dat je bijvoorbeeld niet de ‘schuld’ van jouw pijn aan anderen toeschrijft. Die anderen doen er niet toe, die kwamen jou alleen confronteren met een deel in jouzelf dat zich mocht gaan herstellen. Je neemt de verantwoordelijkheid voor jouw pijn door het zo te zien. Dat is wat ‘vergeven’ werkelijk betekent. Het heeft geen zin om te zeggen dat je iemand iets vergeeft als je dit niet inziet. Het gaat niet om die ander. De pijn is van jou. Zoals die ander ook verantwoordelijk is voor z’n eigen gevoelens en jij daar ook niets aan kan doen, behalve liefdevol waarnemen. Liefdevol waarnemen, zonder oordeel, geneest. Liefdevol waarnemen is licht in het donker laten schijnen. Het mooie is dat alles wel in verbinding staat met elkaar. En als iets in jou zich kan transformeren, transformeert het ook in ‘het geheel’.
Het spel
Dit is het ‘spel’ van de wereld, dat jullie aan het ‘spelen’ zijn – ook al weet ik dat jullie het vaak niet bepaald als ‘spelletje’ ervaren, omdat je je heel sterk identificeert met de rol die jij hebt in het grote toneelstuk van het leven. Het is weleens zo omschreven: Je bent de puppet aan de touwtjes. Je denkt dat je de puppet bent, maar in feite ben jij degene die aan de touwtjes trekt en de puppet kunstjes laat doen. Kan je je dat voorstellen? De waarnemer is de regisseur. Als je je identificeert met je rol als puppet, geeft dat je een machteloos gevoel. Alles overkomt jou maar. Je vecht, huilt, lacht, je speelt je rol zo geweldig, dat je vergeten bent dat het een spel is. En dat je zelf de bestuurder bent, dat jij zeker wel de touwtjes in handen hebt om vorm te geven aan jouw leven. Dat je de puppet ook een andere rol kunt laten spelen. Dat je de puppet een ander jasje aan kunt trekken als hij is uitgekeken op z’n oude jasje. Je kunt jezelf herzien, het oude achter je laten en een nieuw jasje nemen wat je beter past. Ik maak het expres een beetje speels, want het is de kunst het wat losser en speelser te zien allemaal. En dat kan, als je de positie van de waarnemer kiest en op een nieuwe manier naar jezelf gaat kijken. Jij bent de regisseur van je eigen leven, vergeet dat niet. Blijf in verbinding, blijf waarnemen. Een van de voornaamste spelregels, waar we het al eerder over hadden, is: Waar je de aandacht op richt, groeit. Zoals je een plantje water geeft, zo geef je dat waar je je aandacht op richt energie. Het groeit. Waar richt je je aandacht op, wat wil je laten groeien? Vanuit het meesterschap kun je keuzes maken. Kun je beslissen dat je je aandacht verlegt van problemen naar de kansen en mogelijkheden, die er zijn. Je kunt de puppet het donker insturen, waar hij z’n drama’s weer tegenkomt, vechtend en huilend tot hij roept: ‘God, wijs me de weg, help me!’ En dan kun je ‘m de weg naar het licht wijzen: ‘Daar is de uitgang…’ Maar nu je weet dat jij aan de touwtjes trekt, weet je ook dat je nu al meteen kunt kiezen voor die andere weg. Je kunt de puppet regisseren. Je kunt beslissen je gedachten te sturen of om te keren. Je kunt ontdekken dat jouw wens gehoord wordt door je regisseur! Je bent de regisseur. Niet de puppet. Als je nu gaat kijken naar het spel en welke rol jij daarin vervult, dan kun je ook gaan inzien hoe jij situaties kunt beïnvloeden. Hoe jouw energie de wereld in stroomt, welk effect dat heeft. Om het eenvoudig te houden: Vaak zie je als mens (als puppet) zelf niet eens in welke gevechten je verwikkeld zit, met jezelf, met anderen… (de touwtjes zijn een beetje in de knoop geraakt) maar als je zegt ‘okee, ik accepteer het zoals het is’ (de situatie en gevoel dat erbij hoort, zoals we eerder beschreven) dan laat je los, kan de knoop tot ontwarring komen en geef je de regisseur de touwtjes weer in handen, er ontstaat ruimte voor jou om de andere kant op te bewegen.
Begrijp je dat? In plaats van doorgaan met de strijd, waardoor je steeds verder verstrikt raakt in je eigen knopen, laat je los. Je geeft je over. Er ontstaat ruimte. Wat een opluchting! Je geeft het uit handen. Jij als ‘puppet’ hoeft het niet te doen, je hebt daar geen overzicht. De waarnemer heeft overzicht en heeft het beste met je voor. Alleen wordt jou gevraagd die touwtjes uit handen te geven. En het over te laten aan ‘die regisseur’. Laat het gebeuren, beweeg mee. Wees niet bang, vertrouw. De regisseur trekt je eruit, maar kan dat pas als jij je durft over te geven. Als jij bang bent en je vastklampt, zit je vast, dan moet de regisseur bij wijze van spreken zo hard aan de touwtjes gaan trekken, tot je wel los moet laten. En reken maar dat er aan die touwtjes wordt getrokken! Zeker nu. Want ‘we’ zijn als het ware bezig jullie naar een ander level te trekken. En daarvoor vragen we je je angsten los te laten. Voor zover je angsten nog aanwezig zijn, kom je ze tegen. Kijk er maar naar, net als naar de woede en de pijn. Zie. Accepteer.
Loslaten
Wees de waarnemer, kijk zonder oordeel. Durf ‘het’ over te geven. Durf ‘het’ uit handen te geven. Laat los, laat je meestromen… Dat is cruciaal. Overgave, je hebt er misschien al veel over gehoord en gelezen, maar hier gaat het dus over. Overgave, vertrouwen en de erkenning dat je het als puppet allemaal niet overziet en al helemaal niet kunt besturen. Het is natuurlijk precies de angst, die maakt dat de puppet graag controle wil. Hij wil graag de wereld om zich heen veilig hebben en besturen om z’n onzekerheid te bezweren. Krampachtig probeert-ie juist de touwtjes in handen te houden, liefst ook die van anderen. Maar jammer voor de puppet, zo komt hij steeds verder in de knoop. Loslaten en meebewegen, het kan heel eng lijken. Het vraagt om vertrouwen in iets groters, iets wat je niet kunt overzien. Je kunt de regisseur ook God noemen, een engel, het hogere, het almachtige, ja, dat is het ook. Denk niet dat ‘ze’ of ‘we’ of jouw hogere zelf, de regisseur niet het beste met je voor heeft. Juist wel! Daarom vragen we je juist om te vertrouwen. Jouw wens wordt gehoord. Een klein stapje is genoeg. Durven loslaten, vertrouwen. Wij werken samen met jou en jij werkt samen met ons. Je bent nooit alleen. De waarnemer is niet alleen. Die is in jou, die ben jij, die is verbonden, die is in verbinding. Dit is de verticale verbinding. Jouw verbinding met ons, met God, als je het zo wilt noemen. Je kunt in plaats van God ook Liefde zeggen, dat is wat het is. Oneindige Liefde. Voor alles wat er is. Het is in jou, jij bent dat ook. Daarom is het zo mooi als je je ware aard leert kennen, dan ontdek je dat. Dat er iets is, dat veel groter is dan jijzelf, maar dat jij daarmee verbonden bent. En vanuit deze verticale verbinding sta je heel anders in het leven. Je kunt het spel zien en begrijpen waarom jij niet overal op hoeft te reageren, niet alles hoeft op te lossen. Waarom je juist beter los kunt laten.