Even een belangrijke nuancering: Het gaat niet om de personen. De personen die we bepaalde dingen horen roepen of zien doen vertegenwoordigen iets. Iets wat leeft onder ‘ons’. Sommigen uiten een gemeenschappelijke frustratie, anderen uiten een gemeenschappelijk ideaal, weer anderen een bepaalde ongerustheid en sommigen houden een bepaald vertrouwen.
Ik herinner me dat ik ooit bij White Bull vroeg naar wat iemand bezielde die op Koninginnedag inreed op een massa mensen. Een onbewust persoon die een gemeenschappelijke woede, frustratie en geen-uitweg-meer-zien vertegenwoordigde. Onbewust. Hij was bij wijze van spreken de vulkaan die tot uitbarsting kwam. Zo zijn er dus meer vulkanen. Is het niet de een, dan is het wel de ander. En daarom gaat het niet over de personen. Niks staat op zichzelf. Al leven wij natuurlijk in een samenleving waarin we mensen wel persoonlijk verantwoordelijk en aansprakelijk stellen.
Natuurlijk vind ik dat we een persoonlijke verantwoordelijkheid hebben, maar ook vooral een gezamenlijke. Al die aspecten, die zich vertonen, leven kennelijk in mensen. Die zijn aanwezig in ‘het veld’ van bewustzijn. Woede als gevolg van het niet gehoord worden, andere woede als reactie daarop, ongerustheid, de roep om vrede, om vrijheid, om rechtvaardigheid en om gelijkwaardigheid. We zien ook onbegrip en onverschilligheid of vormen van arrogantie, van alles. En dat alles bij elkaar zijn wij, het veld is een gezamenlijk geheel. Welke positie je inneemt is ook beïnvloed door van alles, wat jij uit namens het geheel. En dat geheel kunnen we positief beïnvloeden, misschien juist door niets af te wijzen, maar ons ervan bewust te zijn dat het leeft en van wat er in onszelf leeft.
Misschien is het zelfs wel zo dat de meer bewuste mens een grotere verantwoordelijkheid heeft, juist omdat hij of zij ‘het geheel’ beter kan overzien. Dat hoop ik althans. Bewust zijn betekent toch dat je je eigen verantwoordelijkheid neemt voor wàt je waarneemt en ervaart, zowel in je eigen leven als in de wereld? Dat betekent toch dat je bereid bent naar jezelf te kijken, je eigen frustraties niet te ontkennen en op te ruimen wat er nog aan oud zeer en oude overtuigingen in je leeft? Dat betekent toch ook dat je weet dat je een verschil kunt maken, omdat je deel van het geheel bent?
Als wij als bewuste mensen bijvoorbeeld onze eigen frustraties goed onder de loep nemen, hoeven we die niet meer te projecteren op de buitenwereld. Dan nemen we daar zelf de verantwoordelijkheid voor. Ook voor alles wat we afwijzen, want daarmee wijzen we delen van onszelf af. Die delen willen juist gezien worden en het liefst meteen getransformeerd. Dat kan zodra je ze aankijkt.
Wat is die algehele frustratie nou eigenlijk? Het heeft ermee te maken dat mensen op een of andere manier (nog) niet tot hun recht komen, het gevoel hebben zichzelf niet te kunnen of mogen zijn, zich slachtoffer voelen en niet tot vrije expressie kunnen, mogen of durven te komen. Terwijl die vrije expressie, in alle opzichten, de stuwende kracht is, dat wat zich door ons heen wil manifesteren. De frustratie is dan eigenlijk de vrije expressie die tegengehouden wordt. Dat wordt dan vaak geprojecteerd op de buitenwereld, hoe onbewuster we zijn hoe meer we anderen daar de schuld van geven. Hoe meer we het uitbesteden, hoe minder verantwoordelijkheid we zelf nemen en hoe afhankelijker we zijn. Daarmee verliezen we juist onze eigen kracht. En dat is de werkelijke frustratie.
Hoe vinden we onze eigen kracht terug? Door aanwezig te zijn, mee te doen en deel te nemen. Door te durven, door te zijn wie we zijn en onze eigen ruimte in te nemen. Door ons niet te laten misleiden door alles wat we waarnemen, want we weten dat dat al verleden tijd is. We creëren nu op dit moment het nieuwe. Als je je doel goed voor ogen houdt, toont de weg zich. Door de stappen die we zetten, bereiden we de weg. De weg naar wat we wel willen, in plaats van wat we niet meer willen. De weg van vertrouwen en de weg van samen. Hij ligt te wachten en we kunnen hem zo bewandelen.